Trong bối cảnh công nghệ ngày càng phát triển mạnh mẽ, trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành một chủ đề nóng. Từ những ứng dụng thông minh, hỗ trợ công việc hàng ngày đến những công nghệ thay đổi cách vận hành của nhiều ngành nghề, AI đang tạo ra tác động không nhỏ đến lực lượng lao động toàn cầu. Nhưng liệu đây là cơ hội hay thử thách? Hãy cùng khám phá qua sự kiện tọa đàm do Viện Quản trị & Công nghệ FSB, Đại học FPT tổ chức với những chia sẻ đầy sâu sắc từ các chuyên gia hàng đầu.
Nguy Cơ Rơi Vào “Tầng Lớp Vô Dụng” Vì AI
Ông Hoàng Nam Tiến, Phó Chủ tịch Hội đồng trường Đại học FPT, đã có một nhận định đáng suy ngẫm về tương lai của lao động trong thời đại AI. Tại buổi tọa đàm, ông chia sẻ rằng việc công bố ChatGPT 4.0 Omni đã khiến ông phải thay đổi hoàn toàn cách nhìn nhận về công nghệ này.
“Khi đọc bản Omni, tôi thực sự lo ngại cho công việc của mình,” ông Tiến nói. “Tỉ lệ công việc bị AI thay thế đã tăng vọt chỉ trong một tuần, bởi tốc độ phát triển của nó quá nhanh.”
Với lượng dữ liệu lên đến hàng ngàn tỉ tham số (parameter), ChatGPT 4.0 ngày nay đã có khả năng xử lý kiến thức vượt trội hơn cả những người xuất sắc nhất thế giới. Trong khi đó, lượng dữ liệu mà một người bình thường có thể đạt được chỉ nằm trong khoảng 20-40 triệu tham số. Điều này đặt ra câu hỏi lớn về tương lai của lao động tri thức, nơi AI có thể làm tốt hơn con người ở nhiều lĩnh vực.
AI làm thay đổi thị trường lao động
Ông Hoàng Nam Tiến: Nhiều người có nguy cơ rơi vào “tầng lớp vô dụng” vì AI
Robot Và Nguy Cơ Thất Nghiệp Ở Lứa Tuổi Trẻ
Không chỉ ảnh hưởng đến lao động trí thức, AI và các công nghệ tự động hóa còn đe dọa đến công ăn việc làm của nhiều công nhân trên toàn cầu. Theo ông Tiến, dự báo từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho thấy, đến năm 2030, hơn 40% lao động sẽ bị ảnh hưởng bởi AI. Ngay tại Việt Nam, trong vòng 5 năm tới, 2,7 triệu công nhân được dự báo sẽ mất việc vì robot.
Một yếu tố quan trọng là giá cả và hiệu suất của robot đã giảm đáng kể. Robot ngày nay chỉ tốn khoảng 30.000-40.000 USD và có thể hoạt động liên tục 24/7, không cần nghỉ phép, không biểu tình. Chi phí lao động của chúng chỉ nằm trong khoảng 2,5-5 USD/giờ, rẻ hơn nhiều so với lao động con người.
“Nguy cơ cao các công nhân của chúng ta khi còn rất trẻ đã mất việc… Tôi thực sự lo ngại,” ông Tiến nhấn mạnh.
Thực trạng này không chỉ đặt ra thách thức cho lực lượng lao động phổ thông mà còn là lời cảnh tỉnh cho những người được đào tạo bài bản. “Tầng lớp vô dụng” mà ông Tiến đề cập có thể ám chỉ hàng triệu người, bao gồm cả những cá nhân sở hữu bằng cấp nhưng không thích nghi kịp với sự phát triển của công nghệ.
Lao động trẻ và nguy cơ thất nghiệp
Nguy cơ thất nghiệp khiến người trẻ cần hành động để không thành “tầng lớp vô dụng”
Chuẩn Bị Cho Tương Lai: Nâng Cao Năng Lực Số
TS Trần Quang Huy, Trưởng Ban Đào tạo Viện Quản trị & Công nghệ FSB, nhận định rằng bên cạnh các nguy cơ, đây cũng là cơ hội để tái định hình lực lượng lao động. Các doanh nghiệp đang dần chuyển trọng tâm sang năng lực số, đòi hỏi người lao động cải thiện kỹ năng công nghệ để cạnh tranh trong thị trường tương lai.
“Nhiều doanh nghiệp đã xây dựng Khung năng lực số. Đây sẽ là nền móng giúp định hình tiêu chuẩn kỹ năng cần thiết đối với người lao động trong thời đại 4.0,” TS Huy chia sẻ.
Đáng chú ý, các cơ quan lớn tại Việt Nam như Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Thông tin và Truyền thông cũng đang triển khai các dự thảo liên quan đến Khung năng lực số để hỗ trợ các trường học và doanh nghiệp phát triển nguồn nhân lực. Tuy nhiên, chính mỗi cá nhân cần chủ động chuẩn bị và tự rèn luyện các kỹ năng mới. Việc chờ đợi sự hướng dẫn từ văn bản pháp luật hay quy chuẩn chung sẽ khiến người lao động dễ rơi vào thế bị động và tụt hậu trước những thay đổi nhanh chóng của công nghệ.
Kết Luận: Thay Đổi Để Thích Nghi
AI không chỉ đơn thuần là một công cụ, mà còn là một yếu tố định hình lại thế giới lao động trong tương lai. Những tác động của nó đã và đang thể hiện rất rõ ràng, từ việc thay thế lao động phổ thông đến đe dọa nguồn nhân lực chất lượng cao.
Tuy vậy, thay vì nhìn nhận AI như mối đe dọa, chúng ta cần xem đó là động lực để học hỏi và phát triển. Đầu tư vào năng lực số, duy trì khả năng học tập suốt đời và xây dựng tư duy linh hoạt là các yếu tố sẽ giúp người lao động tiếp tục giữ vững vị thế trong thời đại AI.
Hãy chuẩn bị ngay từ bây giờ, bởi tương lai không chờ đợi ai!